Στη «Βάλια Κάλντα» Ιούλιος 2010

Με τον Ε.Ο.Σ. Κομοτηνής στη «Βάλια Κάλντα».

Εθνικός Δρυμός Πίνδου.

Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου είναι ένα από τα ομορφότερα μέρη της πατρίδας μας και απ' τα σημαντικότερα σε βιοποικιλότητα οικοσυστήματα της Ευρώπης. Η Βάλια Κάλντα στα βλάχικα σημαίνει "Ζεστή Κοιλάδα" ιδρύθηκε το 1966 με το διάταγμα 487/66. Καταλαμβάνει μέρος του Β.Α. τμήματος του νομού Ιωαννίνων και όλο το Ν.Δ. τμήμα του νομού Γρεβενών. Έχει συνολική έκταση 68.840 στρεμμάτων από τα οποία τα 33.572 στρ. αποτελούν τον πυρήνα και τα υπόλοιπα 35.268 στρ. την περιφερειακή ζώνη. Γύρω απ' τον Εθνικό Δρυμό και στα όρια του, βρίσκονται οι οικισμοί Βοβούσα, Περιβόλι, Μηλιά, Κρανιά, Φλαμπουράρι, Γρεβενίτι και η πόλη του Μετσόβου.
Το κλίμα στην περιοχή του Εθν. Δρυμού Πίνδου είναι Μεσευρωπαϊκού τύπου, που χαρακτηρίζεται από δροσερά καλοκαίρια με αρκετές βροχές και ψυχρούς χειμώνες. Στα μεγαλύτερα υψόμετρα επικρατεί ο ορεινός κλιματικός τύπος που χαρακτηρίζεται από πολύ δροσερά καλοκαίρια ενώ οι χειμώνες είναι τραχείς με άφθονες βροχές και πολλές χιονοπτώσεις. Στα υψόμετρα από 1000 έως και 1650 μέτρα αναπτύσσονται εκτεταμένα, αμιγή δάση Μαυρόπευκου και Οξιάς η οποία, πολλές φορές, συναντάται σε μικτές συστάδες με Μαυρόπευκα, Ρόμπολα και, σπανιότερα, με Έλατα. Απ' τα 1650 μέτρα και πάνω, το Ρόμπολο αναπτύσσεται έως τις ψηλές κορυφές της Φλέγκας όπου σχηματίζει αραιές συστάδες από υπερώριμα, γέρικα, εντυπωσιακά δέντρα.
Στον Εθν. Δρυμό έχουν καταγραφεί 415 είδη φυτών, από τα οποία τα 120 είδη είναι λουλούδια ενώ υπάρχουν περίπου 30 ειδών διαφορετικά δέντρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μυκοχλωρίδα του Δρυμού είναι πολύ σημαντική και αριθμεί 86 είδη μανιταριών. Στον Εθνικό Δρυμό έχουν καταγραφεί, συνολικά, περισσότερα από 17 είδη θηλαστικών. Η ύπαρξη στο Δρυμό πολλών τοπωνυμιών με πρώτο συνθετικό την λέξη "αρκούδα" όπως, "Αρκουδόρεμα", "Αρκουδόλακκος", "αυχένας αρκούδας" κ.λ.π., έρχεται απλά να επιβεβαιώσει το γεγονός ότι ο Δρυμός αποτελεί ιδανικό βιότοπο για την αρκούδα. Η "Βάλια Κάλντα" αποτελεί έναν από τους καλύτερους, στην Ελλάδα, βιότοπους του ζαρκαδιού. Στα δάση του Δρυμού απαντάται επίσης ο αγριόγατος, το δασοκούναβο, ο λύκος, ο ασβός, το αγριογούρουνο, ο αγριόγατος. Ένα ακόμα σπανιότατο είδος θηλαστικού του Δρυμού είναι το αγριόγιδο. Λιγοστά άτομα από αυτό το μοναδικά όμορφο ζώο ζουν στα δυσπρόσιτα και βραχώδη μέρη του Δρυμού στη Φλέγκα και το Αυγό. Στα πιο μεγάλα ρέματα του Δρυμού ζει η Βίδρα. Στον Εθν. Δρυμού Πίνδου έχουν καταγραφεί επίσης, περισσότερα από 70 είδη πουλιών, που φωλιάζουν στην περιοχή του Δρυμού. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται 10 είδη αρπακτικών μεγάλης ορνιθολογικής αξίας, μεταξύ των οποίων, ο χρυσαετός, o βασιλαετός, το σαΐνι, ο χρυσογέρακας, καθώς και 8 είδη δρυοκολάπτη μεταξύ των οποίων ο Λευκονώτης.
Ο Εθν. Δρυμός φημίζεται για τα κρυστάλλινα και καθαρά νερά των ρεμάτων και των ποταμών του, στα οποία έχει παρατηρηθεί η έντονη παρουσία της πέστροφας, του σαλβελίνου, και του κέφαλου του γλυκού νερού. Οι κύριες παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής ήταν - όπως ακόμα και σήμερα - η υλοτομία και η νομαδική κτηνοτροφία. Παλιότερα στην περιοχή γνώρισε μεγάλη άνθηση το εμπόριο και η βιοτεχνία υφαντών ενώ πολλοί κάτοικοι ξενιτεύονταν σε διάφορες πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και αλλού. Από το Μέτσοβο κατάγονταν πολλοί σημαντικοί ευεργέτες τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο (Αβέρωφ, Στουρνάρας, Τοσίτσας κ.ά.). Η ευρύτερη περιοχή του Δρυμού υπήρξε πατρίδα και εστία δράσης ονομαστών αρματολών, γεγονός που μαρτυριέται και από τα δημοτικά μας τραγούδια.

Η Αποστολή.

Στην αποστολή της ομάδας από το Σύλλογο της Κομοτηνής συμμετείχαν τα μέλη: Γιαγτζόγλου Πέτρος, Αθανασιάδης Στέλιος, Ζουμπούλογλου Ηλίας, Δραγουμάνη Σούλα, Παπαναστασίου Μένιος, Βέττης Δημήτρης, Αραμπατζής Γιάννης, Βλαχόπουλος Νίκος, Ψαλτόπουλος Χριστόδουλος και ο Τσιαλίκης Στέλιος. Η διαμονή της ομάδας έγινε στο καταφύγιο της Βωβούσας «Βάλια Κάλντα» χωρητικότητας 52 ατόμων. Κτισμένη στις δύο όχθες του ποταμού Αώου, η Βωβούσα (Μπαϊεάσα), κοσμείται στο κέντρο της με ένα από τα ωραιότερα μονότοξα πέτρινα γεφύρια του Ζαγορίου που κτίστηκε το 1748 από τον Αλέξιο Μήσιο. Ενταγμένη στο Ανατολικό Ζαγόρι η Βωβούσα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κατά την περίοδο της αυτονομίας του Ζαγορίου στα πλαίσια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας

Αρκουδόρεμα.

Αφού φτάνουμε στον πυρήνα της Βάλιας Κάλντας φορτωμένοι με τα σακίδιά μας ξεκινάμε τη περιπλάνησή μας από το Αρκουδόρεμα, τη καρδιά της Ζεστής Κοιλάδας. Πρόκειται για «ιδιαίτερα προστατευμένη περιοχή σύμφωνα με την Ε.Ε.» με πολλές σάρες κατά την ανάβαση και αποτελεί το βασικό παραπόταμο του Αωού ποταμού. Εδώ στη καρδιά του Δρυμού η μόνη δραστηριότητα που δεν απαγορεύεται είναι το περπάτημα. Αντιθέτως απαγορεύονται: η παραμονή μετά τη δύση του ήλιου, η κατασκήνωση, το ανάμα φωτιάς, το κυνήγι – ψάρεμα και η κίνηση τροχοφόρων. Ο Αώος κατεβάζει αυτή την εποχή αρκετά νερά (Ιούλιος). Ο ποταμός αυτός εκτείνεται σε μήκος 70 χλμ. διασχίζει την Ήπειρο και κατευθύνεται στην Αλβανία εκβάλλοντας στην Αδριατική θάλλασα. Ακολουθούμε σε όλη τη πορεία το μονοπάτι Ε6, (διεθνές μονοπάτι το οποίο ξεκινάει από τις Σκανδιναβικές χώρες διασχίζοντας τις Διναρίδες Άλπεις και καταλήγει στη χώρα μας φτάνοντας στη Κρήτη) ψάχνοντας τα ίχνη της αρκούδας, περνάμε από τα γκριζόκορμα μαυρόπευκα, που κυριαρχούν στα φτωχά, όξινα οφιολιθικά πετρώματα, και από τα πανύψηλα σπάνια κοκκινόπευκα, με προορισμό τις δύο λίμνες στην κορυφή της Φλέγκας. Αρκούδες δεν συναντάμε, βλέπουμε 2 φορές όμως τα ίχνη τους. Είναι κάπου εκεί μας έχουν πάρει στα σίγουρα μυρωδιά (η καφέ αρκούδα έχει καταπληκτική όσφρηση) και έχουν απομακρυνθεί από τους θορύβους μας. Οι καφέ αρκούδες χρησιμοποιούν τη κοιλάδα ως πέρασμα από το Ζαγόρι προς τα βουνά των Γρεβενών και αντίστροφα.
Το τοπίο γύρω μας σαγηνευτικό, περικυκλωμένοι από τεράστιες οξιές που μας προστατεύουν από τον ήλιο προσπερνάμε ένα γιγάντιο νεκρωμένο ρόμπολο, πραγματικό έργο τέχνης. Το μονοπάτι ανηφορίζει απότομα προς τις λίμνες και βάζουμε και οι 11 τα δυνατά μας για να προλάβουμε να γυρίσουμε πριν νυχτώσει. Η διαδρομή μέσα από το δρυμό είναι δύσκολη, καθώς η πυκνή βλάστηση κάνει τα μονοπάτια σε αρκετά σημεία απροσπέλαστα. Η σήμανση στα μονοπάτια δεν είναι καλή και όποιος δεν είναι έμπειρος ή δεν έχει μαζί του οδηγό μπορεί εύκολα να χαθεί.

Λίμνες Φλέγκα.

Μετά από 4 ώρες ανηφόρα καταλήγουμε στις λίμνες Φλέγκα στα 1950μ. Σύμφωνα με μια βλάχικη παράδοση οι δύο αντικρινές κορφές, το Αβγό και η Φλέγκα, είχαν η καθεμιά από ένα δράκο. Οι δράκοι αυτοί ήταν αδέλφια και ζούσαν μονιασμένοι, ώσπου μια μέρα, εκεί που πήγαιναν για κυνήγι, αντάμωσαν μια πεντάμορφη κόρη και την αγάπησαν! Η έχθρα μπήκε ανάμεσά τους. Σαν μαγεμένοι όρμησαν ξοπίσω της να την προφτάσουν, ενώ εκείνη έτρεχε έντρομη κατά τη Φλέγκα για να γλυτώσει. Και έκλαιγε, έκλαιγε και σκόνταφτε... και από τα δάκρυά της μαζεύτηκε νερό και έγιναν οι λίμνες της Φλέγκας. Οι δύο δράκοι, στο μεταξύ, δε σταματούσαν να μαλώνουν. Πετούσαν λιθάρια ο ένας από τη Φλέγκα, ρόμπολα ο άλλος από το Αβγό. Θυμωμένη η μάνα τους με όσα γίνονταν, βγήκε σαν αφρισμένο ρέμα από τη γη, όπου ζούσε κρυμμένη. Έτσι γεννήθηκε η Βάλια Κάλντα!

Η κορυφή.

Η κορυφή της Φλέγκας φαινόταν κοντινή και εύκολη. Δεν ήταν όμως. Οι ντόπιοι αποκαλούν την περιοχή αυτή «Μερακόνα». Το μέρος με τα ακόνια δηλαδή, θέλοντας να αποδώσουν την τραχύτητα του τοπίου και τη σκληρότητα της πέτρας. Με τα τέσσερα, ανάμεσα από τις χοντρές και κοφτερές πέτρες, σκαρφαλώσαμε στη κορυφή, στα 2.159μ. Αποζημιωθήκαμε! Από τη μια μεριά οι λίμνες τις Φλέγκας και από την άλλη η τεχνητή λίμνη των πηγών του Αώου. Γύρω μας οι κορυφές: Μαυροβούνι, Αυτιά, Μπάλτσες και Λύγκος ,απέναντι ο Σμόλικας και κάπου ανάμεσα η Βασιλίτσα. Θέλαμε να καθίσουμε κι' άλλο για να χορτάσουμε αυτό το μεγαλείο... ήταν όμως αργά και είχαμε την επιστροφή. Αναχωρώντας για την επιστροφή, ένας αετός με απλωμένα τα φτερά του μας ξεπροβόδισε φιλικά, όπως και η Βάλια Κάλντα που αφήναμε πίσω μας...